Je hebt het iemand vast wel eens horen zeggen: “Ik ben A-positief, want ik heb bloedgroep A en ben Rhesus D-positief.” Maar wat dat precies betekent, is misschien niet voor iedereen meteen duidelijk.
Hieronder vind je een korte uitleg van wat bloedgroepen zijn en kom je te weten waarom bloedgroep 0-negatief als de ‘most wanted’ bloedgroep zou kunnen worden gezien.
De rode bloedcellen van mensen verschillen onderling. Dit komt doordat er op de buitenkant van rode bloedcellen bloedgroepen zitten en die zijn per persoon anders.
Bloedgroepen zijn eiwitten of suikers en er bestaan wel honderden verschillende bloedgroepen!
Maar als het gaat over bloed doneren van de ene persoon aan de andere (bloedtransfusie), dan zijn er acht combinaties van bloedgroepen op de rode bloedcellen die het belangrijkst zijn.
De AB0-bloedgroep is zo’n belangrijke bloedgroep.
Bij deze bloedgroep is er sprake van een bepaalde suikerstructuur op de rode bloedcellen.
Als je de ene suikerstructuur op je rode bloedcellen hebt, dan heb je bloedgroep A. Heb je de andere suikerstructuur, dan heb je
bloedgroep B. Je kunt ook beide suikerstructuren hebben, en dat wordt dan bloedgroep AB genoemd.
Tenslotte is het ook nog mogelijk dat je zowel de suikerstructuur van bloedgroep A als die van bloedgroep B níet hebt. Dan heb je dus bloedgroep 0 (nul suikerstructuren).
Niet alleen de AB0-bloedgroep speelt een rol bij bloedtransfusie. Dit geldt ook voor de Rhesus D-bloedgroep, die afgekort wordt tot RhD.
Heb je die wél op je rode bloedcellen, dan ben je RhD-positief. Zo niet, dan ben je RhD-negatief.
Gecombineerd leiden de vier bloedgroepmogelijkheden van het AB0-bloedgroepsysteem (A, B, AB en 0) met de twee van de Rhesus D-bloedgroep (positief en negatief) dus tot acht verschillende mogelijke combinaties van bloedgroepen:
A-positief, A-negatief, B-positief, B-negatief, AB-positief, AB-negatief, 0-positief en 0-negatief.
Kun je als je na een operatie of een ongeval donorbloed moet krijgen, bloed ontvangen van elke willekeurige bloeddonor? Het antwoord is simpel: nee, dat kan niet.
Ons lichaam ziet namelijk rode bloedcellen die er niet hetzelfde uitzien (omdat ze niet dezelfde bloedgroep hebben) als de onze als ‘vreemde’ of ‘vijandige’ bloedcellen. Daarom begint ons afweersysteem een afweerreactie om deze vreemde, niet-lichaamseigen bloedcellen af te breken. En zo’n reactie is levensbedreigend!
Neem als voorbeeld de situatie waarbij jij als ontvanger bloedgroep A-negatief hebt. Als jij bloed zou krijgen van een donor die bloedgroep B heeft, dan ziet jouw lichaam deze rode bloedcellen met suikerstructuur van bloedgroep B als ‘vijanden’.
Mensen die bloedgroep AB-positief zijn, hebben de grootste ‘keuze’ als het aankomt op van welke donor zij bloed kunnen ontvangen. Zij vertonen geen afweerreactie tegen bloed met bloedgroep A, B, AB en 0 en het maakt ook niet uit of het ontvangen bloed RhD-positief of RhD-negatief is.
Dit in tegenstelling tot mensen met de bloedgroep 0-negatief. Zij kunnen alleen maar bloed ontvangen van mensen die ook 0-negatief zijn. Tegen alle andere bloedgroepen zal hun afweersysteem in actie komen!
In Nederland heeft een kleine 7% van de mensen bloedgroep 0-negatief. Hoewel deze mensen zelf dus alleen maar bloed van dezelfde bloedgroepcombinatie kunnen ontvangen, kan hun bloed omgekeerd wél als donorbloed voor mensen van alle bloedgroepen dienen.
0-negatief bloed wekt namelijk geen afweerreactie op.
Als een patiënt bloed nodig heeft, gaat de voorkeur uit naar donorbloed van zijn eigen bloedgroep. Maar als er sprake is van een spoedeisende situatie, zoals bijvoorbeeld een ernstig verkeersongeluk of een ramp, is er niet altijd tijd om te testen welke bloedgroep iemand heeft. In zo’n situatie is het gebruik van 0-negatief bloed van levensbelang.
Donoren van 0-negatief bloed worden ook wel universele donoren genoemd en zij worden vaker opgeroepen voor donatie dan mensen met een andere bloedgroep.
Je zou dus kunnen zeggen dat hun bloed het ‘most wanted’ is!
Afbeelding van Narupon Promvichai via Pixabay.